zaterdag 31 augustus 2013

Sergeant Kroon



Op deze foto zie ik een mooie, zachtaardige jongen van rond de 20. Waarschijnlijk was hij ook verlegen, want die eigenschap erfde ik van hem, mijn vader.

Net de ellende van de oorlog achter zich latend, werd Guus Kroon uit Muiden opgeroepen om na zijn uitgebreide militaire opleiding als dienstplichtige naar "Ons Indië" te varen. Niet, dat hij daar op zat te wachten, dus, maar weigeren kwam niet in hem op en het alternatief van een paar jaar gevangenis Nieuwersluis trok hem ook niet.

Ook mijn broer Guus en ik zijn in dienst geweest en ik heb altijd gezegd, dat ook ik naar het front zou zijn gegaan, als men mij had "gevraagd". Je bent jong en hebt nog te weinig kijk op de politieke achtergronden van bijvoorbeeld "Politionele Acties", ook wel oorlog genoemd. Maar ik moet zeggen, dat er wel Indië-weigeraars waren, waar ik ook respect voor heb.

Mijn vader groeide op "achter de sluisdeuren". Bij spuien gingen die deuren vanzelf open en ook weer met een harde klap dicht. Na twee en half jaar aan het front schrok mijn vader zich wezenloos van die klappen, terwijl hij dat geluid zijn hele leven lang heel goed kende. Ik zeg : mijn vader had een oorlogstrauma opgelopen. Bij het minste geringste sprong hij uit zijn vel. Als er een glas melk om viel, bijvoorbeeld, dan ontplofte hij. Ik dacht als kind, dat dat normaal was voor vaders, totdat ik bij een vriendje thuis merkte, dat andere vaders daar totaal rustig bij bleven.

Waarom dit verhaal? Mijn vader wordt in het bejaardenhuis nog wel eens heel kwaad. Hij is dan bijna door niemand te hanteren, maar ik denk dan aan die sluisdeuren. Hij vroeg er niet om, maar deed zijn plicht in een ver land en maakte de vreselijkste zaken mee. Nazorg was er toen niet en een trauma raak je wellicht nooit meer kwijt, mijn vader niet, in ieder geval.

Ik vergeef hem zijn uitbarstingen. In zijn hart blijft hij die mooie, zachtaardige jongen,

Willem, 31 augustus 2013

woensdag 28 augustus 2013

Alzheimer's Request

Mijn lieve vader begon zo'n twee jaar geleden te dementeren. Het ging langzaam, maar de tekenen waren op een bepaald moment duidelijk. Hij wilde geen onderzoek naar de oorzaak, maar inmiddels weten mijn broers en ik, dat er geen twijfel is, pa verliest zijn verstand.

Dementie is een voortsluipend proces. Mensen zijn zich tijdens dat proces nog lang bewust van het feit, dat zij zich van steeds minder bewust zijn. Een martelgang voor een ieder, die het meemaakt, slachtoffer en omgeving.

Op FaceBook vond ik dit gedichtje. Het spreekt het gevoel en de onmacht uit van mensen, die dat zelf niet meer kunnen :

Alzheimer's Request

Do not ask me to remember,
don't try to make me understand.
Let me rest and know you're with me,
kiss my cheek and hold my hand.

I'm confused beyond your concept,
I am sad and sick and lost.
All I know is that I need you,
to be with me at all cost

Do not lose your patience with me,
do not scold or curse or cry.
I can't help the way I'm acting,
I can't be different though I try.

Just remember that I need you,
that the best of me is gone.
Please don't fail to stand beside me,
love me till my life is gone.


Elke zin herken ik en zal ik hier op mijn manier behandelen :

"Do not ask me to remember"

Gesprekken zijn eigenlijk alleen maar mogelijk met mensen met een werkend geheugen. De simpele begroetingsvragen : "Hoe was uw dag?" of "Wat heeft u gegeten?" leveren geen antwoord meer op om de eenvoudige reden, dat mijn vader dat dan niet meer weet. Ik probeer al lang niet meer een antwoord af te dwingen, want dat maakt hem alleen maar verwarder en bozer.

"don't try to make me understand"

Bij binnenkomst vraagt mijn vader vaak, hoe laat het is. Soms vind hij het bezoek "midden in de nacht" erg vreemd. We hebben een grote klok opgehangen, waarop analoge tijd (wijzers), digitale tijd (met grote cijfers), dag- en maand aanduiding staan (peperduur overigens, ouwe mensen is ook een markt, natuurlijk). Als ik aan hem vraag of hij kan zien, hoe laat het is, lukt dat vaak niet. Als ik bijvoorbeeld zeg "Kwart voor 4", dan vraagt hij : "In de nacht of overdag?" Dat buiten de zon schijnt zegt hem in dit verband niets meer en ik kan het hem dan niet uitleggen. Ik laat het erbij.

"Let me rest and know you're with me"

Rusten doet mijn vader heel veel. Vaak ligt hij overdag in bed, al of niet in zijn dagelijkse kleren. Ik merk, dat hij mijn gezelschap waardeert. Eigenlijk wil mijn vader alleen maar zijn heel directe familie in zijn buurt verdragen. Met het verzorgende personeel maakt hij wel eens ruzie, maar uiteindelijk wilde hij vroeger ook geen "vreemden over de vloer".

"kiss my cheek and hold my hand."

Mijn vader en ik waren nooit erg intiem. Toen ik 12 jaar oud was, zei mijn moeder : "Geef papa een nachtzoentje en dan naar bed". Ik deed het voor de eerste keer niet. Later vroeg ik mij af, wie mij verteld had, dat mannen geen mannen zoenen, ik had dat nooit iemand horen zeggen. Maar als beginnend puber besloot ik dat niet meer te doen. Later nam ik het gedrag van mijn vriend Reijer over om jongens in de kroeg te zoenen als begroeting en zat daar helemaal niet mee, maar mijn vader zoenen? Dat wilde ik graag, maar durfde dat tot mijn 50e niet.
En nu is het allemaal heel anders. Ik kus mijn vader bij onze begroetingen, houd vaak zijn hand vast en knuffel hem af en toe op moeilijke momenten. Dit alles is dus door deze rottige omstandigheden juist goed gekomen, haha

"I'm confused beyond your concept"

Inderdaad, mijn vader moet in een staat van verwarring zijn, waar ik geen idee van heb. Vaak vraagt hij, of "mama soms overleden is". Het antwoord, dat zij er al twee jaar niet meer is, moet hem telkens weer een schok geven. 's Avonds zit hij vaak op de bank tevergeefs op haar te wachten.
En het antwoord op zijn vraag : "Waarom heb ik haar graf nooit gezien?" komt ook hard aan, want we zijn er al heel vaak wezen kijken met z'n allen.

"I am sad and sick and lost"

Het verdriet om 60 jaar getrouwd- en nu alleen zijn is groot. Zijn lichamelijke en geestelijke klachten voorkomen, dat er nog iets van rouwverwerking kan zijn. Hij is er eenvoudigweg niet toe in staat.
Waarom en hoe hij in Muiderberg terecht gekomen is, weet hij niet, of accepteert hij niet.

"All I know is that I need you"

Op momenten, dat hij gezelschap heeft, wordt mijn vader rustig en vertelt hij weer op zijn charmante manier over vroeger, Muiden en zijn 2 1/2 jarige dienstijd op Java, Indonesie.

"to be with me at all cost"

Tja, dat wij veel voor hem over hebben, beseft hij wel en hij bedankt ons na een visite altijd hartelijk.

"Do not lose your patience with me"

In het begin heb ik wel eens een nare ruzie met hem gehad. Ik verloor inderdaad mij geduld en onze ruzie eindigde in twee huilende mannen. Het is echt heel moeilijk om te leren om een dierbare op een bepaalde manier niet meer serieus te nemen en toch ook weer wel. Maar het gaat me steeds beter af.

"do not scold or curse or cry"

Mijn broers en ik reageren allemaal weer anders op het moeilijke gedrag van mijn vader. Niet schelden of schreeuwen is voor een ieder van ons wel moeilijk. De één heeft er meer moeite mee dan de ander.
Maar boos worden heeft natuurlijk alleen maar een negatieve uitwerking.

"I can't help the way I'm acting"

Uiteindelijk geldt dit voor alle mensen van alle leeftijden. maar dementie verandert wezenlijk je hersenen en dus je gedrag. Mijn vader verontschuldigt zich vaak voor zijn uitingen, hij weet, dat het ook voor ons moeilijk is om hier mee om te gaan.

"I can't be different though I try"

Goeie voornemens zijn hier niet meer van toepassing. De veranderingen zijn blijvend.

"Just remember that I need you"

…en andersom. Ik zeg voortdurend, dat mijn vader wellicht beter af was geweest, als hij tegelijkertijd met mijn moeder was overleden en hij zegt, dat zelf ook wel eens. Maar ik blijf er ook altijd op hameren, dat ik nooit zal zeggen, dat ik mijn vader dood zou zou willen hebben, want dat is niet, wat ik wil. Ik zou hem meer kwaliteit van leven gunnen en een betere gezondheid…of een einde aan zijn lijden.

"that the best of me is gone"

Dat is zo, helaas en hij beseft dat. Mijn vader is alle interesses verloren. Bijna dan. Voetballen, de grootste passie in zijn leven, maar ook een krant lezen, tv kijken of een stukje wandelen, hij geeft er niet meer om. Hij zit hele dagen voor zich uit te staren. Uitzonderingen zijn het gezelschap van vrouwen, daar is hij nog steeds zeer van gecharmeerd en het spelen op zijn mondharmonica's. Je kunt hem nog elk liedje uit zijn hoofd laten spelen. Belangrijk kennelijk voor mannen…vrouwen en muziek, dat is het laatste, dat rest in een aftakelend mannenbrein :-)

"Please don't fail to stand beside me"

Wij broers zullen onze vader tot het laatste bij staan. We kunnen en wilen niet anders. Dat is iets anders dan helpen, want dat kan niemand meer.

"love me till my life is gone"

I will. En ook daarna zal ik van hem blijven houden. Mijn vader heeft, denk ik, geen slecht leven gehad. Hij was getrouwd met de mooiste vrouw van Muiden, had een harmonieus gezin en heeft heel lang van zijn vervroegde pensioen kunnen genieten. Jammer, dat hij daar nu geen troost uit kan putten.

Word uiteindelijk vervolgd…

Willem, 28 augustus 2013