Body Worlds

Een mens in onderdelen

Vroeger ging ik wel eens naar de AutoRAI. In de grote hallen van de RAI stonden nieuwe, glimmende auto’s en in de vitrines lagen allerlei onderdelen zoals de carburateur, de ontsteking, de krukas enz. Allemaal doordachte onderdelen van een ingewikkeld systeem, dat gezamenlijk een bepaald doel had, namelijk een voertuig creëren voor de mens. Ik vond het allemaal heel leerzaam en interessant, want ik hield van auto’s

Vandaag ging ik naar Body Worlds in Rotterdam. In een tijdelijke tent stonden prachtige afgietsels van mensen opgesteld en ook waren er al hun aparte onderdelen te bezichtigen. Bij de geconserveerde lichaamsdelen, zoals de lever, het hart, de longen en de super kleine gehoorbeentjes, stond de naam, de functie en de mogelijke problemen beschreven, die het betreffende onderdeel zou kunnen ondervinden bij ziektes of gebrekkig onderhoud. Allemaal doordachte onderdelen van een ingewikkeld systeem, dat een gezamenlijk doel had, namelijk een voertuig creëren voor de menselijke geest. Ik vond het allemaal heel leerzaam en interessant, want ik houd van lichamen :-)

Ik heb het over echte mensen en echte onderdelen.
Ik wilde al heel lang zo’n expositie bezichtigen. Jaren terug was er één in de Beurs van Berlage in Amsterdam. Er onstond toen grote weerstand door bepaalde groeperingen tegen het vertonen van dode medemensen, maar daar was deze keer gelukkig geen sprake meer van. Bij de ingang van de huidige tentoonstelling stond in een verantwoording, dat alle getoonde mensen bewust hun toestemming hadden gegeven en een bijdrage aan de wetenschap wilden leveren.
Ik kwam er toentertijd niet aan toe en de afgelopen weken twijfelde ik, of ik zo’n uitstalling wel aan kon en of ik er later geen spookbeelden van in mijn hoofd zou krijgen. (ik vind het kijken naar mijn eigen foto’s nu luguberder dan de werkelijkheid, vreemd genoeg)
Maar de vertoonde “plastinaten” zagen er eigenlijk bijna kunstzinnig uit en leken meer op plasic kunstwerken dan op geconserveerde echte overledenen, hoewel je wel een prachtige kijk kreeg, op hoe de natuur door de evolutie heen ons lichaam op een schitterende manier vorm en doelmatigheid heeft gegeven. De werkelijkheid zegt toch veel meer dan welke foto of animatie ervan ook

Hun gezichten waren, hoewel ontdaan van hun huid, of doormidden gezaagd of op een andere manier educatief geopend(), herkenbaarder dan ik verwachtte. De hoofden hadden weer wenkbrauwen gekregen, glazen ogen en soms zelfs sieraden zoals oorbellen; kennelijk om ze weer een menselijker voorkomen te geven. Morbide misschien, maar het werkte voor mij goed. Zo blijven deze mensen toch een beetje hun eigen karakter behouden

Hoewel ik nooit naar medische tv-programma’s kan kijken, heb ik genoten van de expositie, die echt aan mijn verwachtingen voldeed. Bijvoorbeeld van een torso met Situs Inversus *. Bij deze geboorteafwijking liggen alle organen gespiegeld in de romp. Je merkt daar je leven lang niets van. Maar stel je eens voor wat er gebeurt, als je een blindedarmontsteking krijgt!
Er waren veel bezoekers met een medische achtergrond aanwezig en een arts vertelde me, dat de “inversie” ook wel eens niet volledig is en dan gaat er wel van alles fout…
Ik had er nog nooit van gehoord. Het zal je kind maar wezen

De opvoedkundige kant werd niet vergeten en nu kon ik aan de lichaamsdelen zelf zien, wat er gebeurt als je ongezond leeft. Wat dat betreft had ik alles wel liever als jonge man aanschouwd…Zodat ik eerder op deze manier gewaarschuwd was geweest voor bijvoorbeeld de zwarte rokerslongen, de gevolgen van overgewicht en suikerziekte. Niet, dat ik dat vroeger niet wist en niet, dat ik me er altijd veel van aangetrokken heb, maar het effect van ziektes op organen was nu wel zorgwekkend duidelijk…(schrijf ik al rokende…)

De lichamen zagen er eigenlijk prachtig uit, voorbeeldig zelfs.
Wat zonde, dacht ik, dat het falen van één onderdeel alle andere nog prima lichaamsdelen kan meeslepen en het hele lichaam dus in het verderf kan storten. We kennen er allemaal de voorbeelden van…
Hoe prachtig gevormd ook, deze mensen waren wel overleden. Het menselijk lichaam is een complexe samenstelling van ingewikkelde systemen en perfect samenwerkende onderdelen. De balans is gauw verstoord. Wat zijn we toch kwestbaar en afhankelijk van ons biologische voertuig.
Ik zag bijvoorbeeld het complete “afwatersysteem” van de man liggen en begreep, waar mijn nierstenen ooit doorheen gekropen waren met alle kolieken van dien als gevolg…

Mensen zijn apparaten, zoals robots, die je kunt repareren, aanpassen en waarin je tegenwoordig zelfs onderdelen kunt vervangen.
Heel bijzonder vond ik, dat er om mij heen veel (het was erg druk) voorbeelden liepen van levende exemplaren. Ik zag mensen bij elkaar de onderdelen opzoeken, die ze in de vitrine uitgelegd kregen. “Heb jij daar ook zo’n bobbel dan? Even voelen”. Je gaat elkaar meteen anders bekijken bij zo’n gelegenheid ;-)

Bij de uitgang waren twee stelletjes opgesteld, die met elkaar de liefde bedreven. Duidelijk was de stijve piemel in het kutje te zien. Dit leidde met name bij de jonge meisjes tot hilariteit. Ze bukten zich eens om goed te kunnen zien, hoe één en ander in elkaar schoof, tenslotte aanschouw je deze universeel-koppeling ook niet elke dag van de binnenkant! Ze maakten er illegale foto’s van en bespraken met elkaar hun indrukken.
Eentje vroeg aan haar vriendin : “ zit je clitoris nu aan de binnen- of aan de buitenkant”? Krijg je ineens dat soort vragen. Haha

De atmosfeer was goed. Gelukkig werd er nauwelijks ongemakkelijk gereageerd of gelachen. Maar het is wel vervreemdend om tussen de uitgestalde bloedvaten en geslachtsdelen rond te kuieren.
Toen ik, wachtend bij een schommelende dame met uitgebouwde ruggegraat, mijn vriendin sms-te, waar zij was, antwoordde ze : “bij de dunne darm”. Ze sprak de waarheid, maar ik had het haar nog niet vaak horen zeggen ;-)

De tentoonstelling heeft een onuitwisbare indruk op me gemaakt. Dit vergeet je nooit.
Toen ik zojuist een pijntje voelde in mijn onderrug, zag ik in met mijn geestesoog al die rugspieren aan mijn bekken vastzitten en accepteerde met meer begrip en respect dan vroeger, dat mijn voertuig al wat ouder is en ongemakken begint te vertonen.
“Een mens in onderdelen”. Ik heb echt iets geleerd vandaag, ik ben een brug verder

Het menselijk lichaam als te koesteren apparaat.
Ik realiseer me nu nog meer, dat ons lichaam een kostbaar voertuig is voor de geest en zo gesproken een functie is van het leven op aarde zelf (ahum :-). Maar waarom gaan we dan vaak zo slecht om met dit kostbare cadeau, waarvan je er in de eeuwigheid maar één exemplaar krijgt?
Gezond zijn is meer dan een fit lichaam. Als je geestelijke of maatschappelijke omstandigheden slecht zijn, ben je minder in staat om gezond te leven.
Sterker nog, elke dag zijn er mensen, die hun lichaam willen vernietigen, omdat ze hun leven niet meer aankunnen. Zorg en aandacht moeten dus altijd naar meerdere gebieden gaan, lichaam en geest. Ook ongezonde gewoontes kunnen ons leven aangenamer maken... Ons lijf is geen doel op zich, maar één van de middelen tot het meest essentiële in een mensenleven : gelukkig zijn.
Zoals ik al van mijn leraar scheikunde leerde op de MULO : “een gezonde geest in een gezond lichaam”; maar die balans zoeken is geen eenvoudige levensopdracht

Onwillekeurig moest ik weer aan de AutoRAI terug denken. Een verzameling mensen, die in grote getale levenloze objecten en hun onderdelen bewonderden, met dat verschil, dat de bezoekers nu zichzelf bekeken in “exploded view”, zoals ik als kind bewogen naar gedetailleerde opengewerkte tekeningen van motorblokken keek. Ik voelde me een auto, die onderricht kreeg in zijn eigen werking

Citaat : “I will never take my body for granted again”. Met mijn auto had ik die overtuiging altijd al, maar het werd tijd voor een beetje meer medisch besef,

Willem Kroon, 20 januari 2011

* Situs Inversus

De tentoonstelling is nog te bezichtigen tot 2 februari as.

Hun website : http://www.bodyworlds.com/nl/rotterdam/welkome.html