Depressiviteit

Vanochtend zag ik een mooi programma op tv. Het was weer eens een VPRO waardig product. Het ging over depressiviteit

Ik weet niet, of ik ooit echt depressief geweest ben. Ik herkende wel bepaalde gevoelens, die gefilmde personen noemden, zoals : je bed niet uit willen komen, nergens meer de zin van inzien, totale lusteloosheid en het algemene gevoel het leven niet meer als waardevol te beschouwen

Ik heb nooit pillen geslikt om uit zulke stemmingen te komen. Ik vermoed, dat mijn ervaringen “lichte” aanvallen van neerslachtigheid waren. Tegenwoordig zeggen mensen al gauw : Ik ben depri. (Ex)-patienten ergerden zich in het tv programma aan dat woordgebruik, maar ik vind dat “depri” gewoon voor iets anders moet staan; voor een gevoel van tijdelijke teleurstelling, een dagje tegenslag of gewoon even slecht in je vel zitten. Dan blijft het woord „depressief" behouden voor de echte slopende geestestoestand

Ik mag graag een metafoor gebruiken als zaken ingewikkeld zijn. Een computer, maar ook een boek bestaat uit “hardware” en “software”. De hardware zijn de stevige onderdelen in de computer of de kaft en bladzijden van het boek, die je kunt vast pakken in je handen. Ze bestaan uit allerlei onderdelen, die het mogelijk maken om het betreffende object zijn werk te laten doen.
Dat werk wordt door de software gedaan. Die kun je beschouwen als de code van je Word programma of de letters in een boek. Ze zijn ooit geschreven door wie of wat dan ook en maken hun behuizing tot wat het is, een werkend geheel. In de computer zijn veel van die letters voortdurend aan verandering onderhevig. Een computer is een dynamisch apparaat, een boek niet ;-)

In onze hersenen (de hardware) zetelt onze geest (yep, de software). In religieuze kringen wordt onze “spirit” ook wel het “onstoffelijke” deel van ons lichaam genoemd (dat eventueel zonder de hardware kan voortbestaan, maar dat is een ander blog… ;-).
De mens is ook een dynamisch apparaat. Ik zie de menselijke geest als een (voortdurend aan verandering onderhevig) onderdeel van ons lichaam. En dat onderdeel kan ook gewoon stuk gaan.
Mensen met psychische problemen geven vaak aan, dat hun omgeving geen begrip heeft voor hun veranderde gedrag en hun nieuwe houdingen. Een gebroken arm is een duideijk verhaal, maar als iemand ineens zijn vrienden niet meer groet, een egoist wordt of plotseling overloopt naar een andere politieke partij, dan zal dat wel een weloverwogen en vrijwillige beslissing zijn, denkt men.
We zien elkaar heel lang voor vol aan, soms te lang. Hierdoor worden er vaak verwijten door familie en vrienden gemaakt, die niet alleen pijnlijk zijn, maar ook onjuist. Ook ik heb me er schuldig aan gemaakt

Het gebeurt, dat mensen na een gelukkig en succesvol leven in elkaar storten zonder direct aanwijsbare oorzaak. “Je hebt toch alles”? wordt de klagerige figuur verweten. Alsof je verstand en je bezittingen altijd alles zouden kunnen relativeren…

Wat me ook nu weer opviel (in het tv programma) is, dat mensen aangeven, dat hun geestelijke metamorfose zich in een oogwenk voltrok. “Knappen” noemen ze dat in de psychologie. Een man in het programma beschreef het als een touwtje met een schakelaar..trek …alles uit.
Na vele electroshocks gebeurde het omgekeerde..trek…alles weer aan! Kennelijk kunnen onze hersenen in een verbeterde situatie zichzelf ook weer snel in een stabiele toestand terugbrengen…
- BrainStatus after massive OverLoad : Green Light > software back online again! -

Als leek denk ik, dat als onze software langdurig overbelast wordt het defect dus in 1 keer kan optreden. Volgt er dan een permanente (hardware) beschadiging? Kan, hoeft niet, al zijn de medicinale behandelingen van de kwaal vaak het schadelijkst, vermoed ik

Maar het kan ook zijn dat er “gewoon” een hardwarefout optreed. Beplaalde klieren in onze hersenen moeten allemaal de juiste hoeveelheid stoffen in de juiste verhouding produceren om onze onderdelen precies op elkaar af te stemmen. Depressiviteit zou op deze manier dus zomaar op een biologische manier kunnen ontstaan, zonder maatschappelijke context, denk ik dan

Ik ben bang, dat er in beide gevallen, hard- en software problemen, vooral heel veel pillen voorgeschreven worden. Tweede middel blijkt “praten” te zijn. Een therapie om slachtoffers in te laten zien, hoe hun leven op de klippen gelopen is, lijkt mij in het “software” gedeelte zinnig, maar absoluut niet bij de diagnose „hardware failure".
Anderzijds is er voor de hardware oorzaak geen echte remedie. Je zou zeer complexe hersensysytemen opnieuw moeten “tunen”. Pillen, die dopamineproducties beïnvloeden, zijn vergelijkbaar met het gooien van een hand grind onder de motorkap van een auto, waarvan niemand weet, hoe je de motor moet afzetten… Specialisten kijken naar imposante hersenscans en komen bijvoorbeeld niet verder dan : in dat gebiedje word de gele kleur een beetje rood, dus je bent een onverzadigbare eter!
Echt, we weten nog helemaal niets van onze eigen hersenen, waar je eigenlijk nog betere exemplaren voor nodig hebt om ze te analyseren en te duiden, maar tja, wij hebben al het beste brein dat er in de natuur te vinden is…Daarmee bedoel ik overigens niet, dat wij de slimste of de best aangepaste dieren zijn… Oeps, weer een nieuw thema voor een blog, haha

Iedre mens is een samenstelling van hard- en software. Geboren met een goed stel hersens kunnen we leren onszelf te worden en anderen te begrijpen. Wat de hele mensheid nog moet leren is het omgaan met allerlei verstoringen in ons prachtige maar fragiele lichamelijke machine.
Goede opvoeding, aandacht en waardering voor elkaar, nuttig werk en bevredigende vrijtijdsbestedingen zijn, lijkt mij, de beste preventies voor de software oorzaken.
De hardware problemen hebben we nog lang niet in de hand, maar de pharmaceutische industie vaart er al vast wel bij,

Willem

Naschrift : deze tekst is vast niet wetenschappelijk verantwoord, maar ik ben dan ook niet meer dan iemand, die zijn gedachten opschrijft :-)