Over mijn moeder

Ik kom uit het arbeidersmilieu en daar ben ik trots op

Mijn vader volgde de MULO en werd boekhouder (en een hele goeie, zeg ik er altijd bij :-). Mijn moeder mocht alleen de lagere school afmaken en moest daarna helpen in een huishouding van 10 personen tijdens crisisjaren

Ik werd opgevoed met duidelijke en soms zelfs strenge normen en waarden, waaronder de christelijke. Wat mijn ouders mij bijbrachten komt me nog elke dag van pas

In 1980 ging ik “op mijn zelf wonen” en kwam er een einde de directe opvoeding door mijn ouders. Ik kwam regelmatig bij ze “thuis”, maar soms gingen er weken voorbij zonder dat ik ze zag. “Daar krijg je later spijt van”, dacht ik wel eens. Maar je weet, hoe dat gaat. Ieder heeft zijn eigen leven en mijn ouders deden nooit moeilijk, als ik ze een tijdje niet zag.
Inmiddels heb ik inderdaad spijt, want ik kan nu niet meer naar mijn beide ouders gaan : mijn moeder is gisteren overleden

Zomer 2009 zei mijn moeder, dat ze “nog 1 keer” met ons allen uit eten wilde. Het idee was om op haar trouwdag met de naaste familie, kinderen en kleinkinderen, te gaan dineren.
Maar daar kwam het niet van.
Mijn moeder viel ‘s nachts van de trap en brak twee ruggewervels. Ook was ze zwaar op haar achterhoofd gevallen. Omdat de huisarts de diagnose “gekneusde rug” stelde en niet mee wilde werken, maakte mijn moeder zelf een afspraak met het ziekenhuis, waar ze na een hele middag uitleg geven, wachten, wachten, wachten en praten met de zoveelste co-assistente opgenomen werd

Het was daar en toen, dat ze voor het eerst blijk gaf vreemde mannen” in haar kamer waar te nemen. Wij familieleden schrokken hiervan, maar weten haar hallucinaties aan de vreemde omgeving en een nieuw medicijnenpakket.
Maar achteraf was dit het moment dat mijn moeder “Alzheimer” heeft gekregen; of vaatvernauwing, de naam doet er niet toe; haar hersenen begonnen af te takelen. Eerst heel langzaam, maar later steeds sneller

Uiteindelijk hebben we toch nog gezellig gegeten met elkaar

30 mei 2010 hield ze nog een heel mooie toespraak op mijn afscheidsfeestje bij Ome Ko, na mijn ontslag. Alle aanwezigen waren weg van mijn charmante moeder. Haar verhaal was onderhoudend en verrassend leuk. Met iemand, die af en toe “spoken” ziet, maar voor de rest zichzelf is, is nog steeds prima om te gaan

Mijn moeder wilde zich niet laten onderzoeken, maar haar geest raakte steeds meer in de war. Er kwamen meer spoken op haar pad. Mijn eigen conclusie is, dat ze jongere versies van mijn vader zag voor haar geestesoog. Haar werkelijke echtgenoot zag ze als een opdringerige man, die haar opsloot en claimde haar echte man te zijn. Doordat mijn vader steeds vaker zijn geduld niet kon bewaren bevestigde zijn gedrag ongewild de mening van mijn moeder, dat hij (mijn vader) een nare emotionele kerel was

Toen mijn moeder weer eens niet wist, dat ze thuis was en weg wilde gaan, deed mijn vader de keukendeur op slot, waarna mijn moeder bonsend op de ramen de aandacht probeerde te trekken van haar buurmeisje en uitriep, dat ze ontvoerd werd. Na dit incident bracht ik mijn moeder (weer) naar het ziekenhuis, alwaar ze, na (opnieuw) een middagje co-assistenten opleiding, opgenomen werd op de Geriatrische afdeling tussen heel zware patienten. Eindelijk werd er vaatvernauwing vastgesteld en een veroudering van de hersenen. Direct na deze opname was mijn moeder een heel stuk zwakker geworden, ze kon nauwelijks nog op haar benen staan

Eenmaal thuis werd haar spraakvermogen steeds minder en haar verhalen steeds verwarder.
Drie weken geleden kreeg mijn familie haar niet meer wakker en waren we allemaal bang, dat het met haar afgelopen was. Maar toen ik haar met een koude hand streelde, kwam ze weer uit haar “slaap”. Ze mopperde, dat mijn vingers koud waren en begon weer te spreken. Daar hadden we al niet meer op gerekend
Ze was echter nog meer verzwakt en het vermoeden was, dat zij een Tia of een hersenbloeding had gehad. Want hierna kwam ze haar bed niet meer uit en konden we nauwelijks met haar spreken.
Het niet kunnen praten met je dierbare moeder heb ik als de grootste kwelling ervaren. Het is zo natuurlijk, menselijk en belangrijk, dat je met elkaar je gevoelens kunt uiten, dat het gemis aan gesprekken een mens heel eenzaam maakt. Gelukkig bleef ze ons tot op het laatste moment herkennen

Omdat de thuisverzorging van mijn moeder steeds moeilijker werd brachten we haar een week geleden naar Verzorgingshuis Gooizicht in Hilversum. We hoopten, dat ze daar meer zou eten en drinken, maar dat was helaas niet het geval. Eergisteren besloten mijn vader, mijn broers en ik om haar in een ziekenhuis op te laten nemen om aan te sterken, Haar behandelend arts vond dat “medisch zinloos handelen”, maar wij vonden het “liefdevol en bezorgd handelen”

Zover is het niet meer gekomen. Afgelopen donderdagavond werden wij als familie bij mijn moeder geroepen. Haar pols was verzwakt, ze ademde heel zwaar en kreeg daarom zuurstof toegediend.
Rond middernacht vermoedde (hoopte) ik, dat ze de volgende dag nog wel zou halen en ging ik naar huis. Ondanks alle verdriet hoopte ik me nog een beetje voor te kunnen bereiden op mijn examen van vandaag.
Mijn broers Guus en Hans bleven overnachten in de buurt van mijn lieve moeder
Om haar situatie te verlichten kreeg ze twee maal morfine. Mijn broers zagen haar ademhaling steeds meer verzwakken en toen zij haar hartslag niet meer voelden werd haar overlijden vastgesteld; een week voor haar 86e verjaardag
Ik denk, dat haar stervensproces zonder pijn verlopen is

Diezelfde nacht zijn we met z’n allen naar mijn goede vader gegaan om hem te vertellen, dat mama ons had moeten verlaten

Ik zou hier nog heel veel kunnen vertellen : over het onmogelijke dwingen om naar het bejaardenhuis gaan, over iedere dag verschillende Thuishulpers over de vloer, over het verschrikkelijke fenomeen, dat wij volwassen mensen soms weer teruggaan naar het babystadium (inclusief gebrek aan zindelijkheid, gevoerd en gewassen worden en totale afhankelijkheid van je dierbaren), over de pijn, die het doet, als je je ouders ziet huilen en lijden, over de enorme mantelzorg, die mijn broer Guus verleend heeft, over de politieke onwil om geld uit te trekken voor de algemene zorg, over de nieuwe band, die je met je ouders krijgt, als je ze als hulpbehoevende mee gaat maken, over de nooitaflatende verzorging van ons door mijn moeder (tot het allerlaatst aan toe), over zeer moeizame contacten met doktoren en hulpverleners, over het niet willen gebruiken van wandelstokken, rollators en invalidewagentjes, over medicijnrollen, over besluiten tot een zelfmoordpil (die vanwege onze christelijke medemensch niet legaal is), over gedachten aan euthenasie, over sterven op hoge („mooie”) leeftijd en mensen laten “gaan”, over muziek, die 100 maal mooier wordt, als je aan een overledene denkt, over het niet los kunnen laten van dierbaren, over heel eigenwijze ouders, over….

Maar dat zou veel te ver gaan, al was het maar omdat het schrijven met tranen in je ogen niet eenvoudig is

Ik wil alleen nog zeggen, dat ik heel trots ben op mijn ouders, de opvoeding die ze mij gegeven hebben en de liefde, die er altijd voor ons geweest is.
Het missen van mijn moeder doet nog veel meer pijn dan ik al vermoedde. Ik zal haar de rest van mijn leven blijven missen en haar altijd in ere houden

Onze zorg gaat nu uit naar onze vader, die op zijn 85e heel erg alleen achter blijft. Zijn verdriet en eenzaamheid zijn voor mij heel moeilijk te verdragen

Vrienden menen wel eens, dat demente mensen het niet meer weten, hoe ze er aan toe zijn, maar dat is een nare misvatting. Je bewustzijn verdwijnt niet zomaar en de angsten en verwarring worden lange tijd bewust meegemaakt

Vorige week waren mijn ouders 60 jaar getrouwd, maar daar heeft mijn moeder tot ons grote verdriet niets meer van mee gekregen

Ik hou heel veel van jullie, papa en mama,

Willem, 27 augustus 2011
Email : willemkro@gmail.com (onderstaande reactiemogelijkheid blijkt niet te werken)

Naschrift : na het schrijven van dit blog ben ik naar het huis van mijn broer Guus gegaan, waar mijn moeder opgebaard is.
Ze ligt er “levensecht” bij, volgens mijn vader :-)